PREDGOVOR:

Već i po samom zdravom rasuđivanju više verovatna izgleda tvrdnja, da je čovek upravo težište svih prirodnih carstava, a ne tek slučajna krajna tačka životinjske hijerarhije - da on nije konačni produkt evolucije, nego da je baš njezin skriveni izvor od pradavnina - da njegova duša nije tek samo dalje razvijena životinjska duša nego je harmonički i nepokvareni prauzor, koji u sebi krije životinjske duše kao svoje delove - da ono što je duhovno u čoveku nije refleks njegovog nervnog sistema, nego jedna mikrokosmička slika od onoga što je u velikom božansko - da je čovek sa svim svojim ovojima ključ i za fizički i duhovni svemir -a njegova moralna jedinica, dok se bavi na ovom životu na zemlji, da je klica čitave jedne kozmičke budućnosti.

Današnje znanje međutim, koje se u glavnom na memorisanju osniva i koje ne može da se ne odrekne zasićenog mirovanja na uobičajenim već mislima - od svega toga ništa ne priznaje.

Ipak se pokatkad pojavljuju u nauci pojedinci sa novim mislima, kao: patolog Westenhofer, koji je 1926. u Salcburgu na antropološkom kongresu izneo mišljenje, da viši sisari potiču od čoveka, a ne on od njih; anatom Volk tvrdi, da telo čovečje ne predstavlja rezultat nekog daljeg razvoja životinjskog tela, nego baš naprotiv, da je čovek sa čisto fizičkog gledišta zaostao prema životinjama; palentolog Dake pripisuje čoveku tako visoku geološku starost, da mu nijedna današnja životinjska vrsta ne može biti predak.

POJAVA:

Kad pogledamo čovečju ruku i uporedimo je sa krilom tice, kandžama životinja, perajama riba, - moramo opaziti pojavu zaostajanja naše ruke u razvoju čisto telesnom. Ona sama po sebi ne može da posluži kao organ za letenje, napad, odbranu, plivanje, nego samo za držanje nekog oruđa. Ali životinjama ovo ne treba jer njihova je ruka sama po sebi za njihov krug života dovoljna, ona je sama po sebi savršena. Ali čovečija ruka ima sa svakom od njih sličnosti, ona prema njima izgleda kao nešto generalno i univerzalno, prema nečem specijalnom i individualnom; kao pojam prema predstavama, kao prauzor iz kojeg su sve one postale, razvivši se do savršenstva, svaka prema svojim potrebama. Već iz toga se vidi, da su životinje postale od čoveka, a ne on od njih. Isti slučaj važi i za glavu, koja je kod većine životinja podešena za njihov životni krug kao moćno oružje sa zubima, čeljustima, rogovima, kljunom, pipcima i slično. U opšte je lice kod čoveka zaostalo, dok kod životinje baš su te partije jako isturene i razvijene.

Mladi (čoveku sličniji ) i stari šimpanza

Za mozak je istina da je ovaj kod čoveka više razvijen, nego u životinje, ali se tu moramo pitati kako je upravo došlo do toga: je li tako, što se životinjska forma mozga kod čoveka još dalje razvijala, ili naprotiv, tako, što je čovečiji mozak u poslednjim mesecima trudnoće baš zaostao u svom nerazvijenom stanju, tako sačuvao svoju univerzalnost i potrebnu za pravi razvoj i gipkost više nego ijedan životinjski. Mora se priznati da je ovo drugo istina zbog čega i može čovečiji mozak, da se kašnje tokom života tako jako razvije i tako svestrano.

Što se tiče krzna, tvrdilo se da čovečiji zametak neko vreme dobiva krzno, kao i životinja, da je to dokaz, da je čovek i postao od životinje. Ali tačna istraživanja naučnika Fridenthala dokazuju, da se stvarno i neradi o krznu, nego o vrlo nežnim dlakama, koje u ostalom čovek nosi celog svog veka, a među kojima nema ni traga životinjskim dlakama za miris i dodir. Pa i kod samih životinja krzno dolazi tek naknadno iza ovog stadija, većinom posle rođenja, dok kod čoveka nema o tom ni govora, jer se razvoj i u tom pogledu zadržava. One dlake za vreme trudnoće, zajedničke su dakle i čoveku i životinji.

Uzroci i posledice ovih pojava: uzrok je uspravni položaj čovečjeg tela tako, da mu glava stalno stoji uspravno i od ostalog tela slobodno, čime čovek od svega što živi u najvećoj meri postiže oslobođenje svoga "gornjeg pola" od snaga zemljine teže. Time on dolazi u mogućnost, da ne mora da se pokori svakoj momentalnoj potrebi i da ne mora da razvija svoje telo i organe do funkcije jednog "alata".

A time što su i ruke u čoveka isto tako slobodne - mogle su i one zadržati svoju univerzalnost. Šta je posledica toga? To da i ruke mogu da budu organi, kojima se služi čovečija duša.

Isto važi i za prsa i za grlo; to su nosioci govora, u kojem se izražavaju misli i osećanja čovečja, dakle su i oni organi duše. To nije isto ono što je urlanje kod životinja, jer se kod čoveka ton ne pojavljuje kao potreba organska, nego je naprotiv ova zadržana, zbog čega i nema u čoveka razvijenih naročitih organa za riku.

Posledica dakle razvojnog zastoja u telesnom pogledu jeste mogućnost napretka u duševnom pogledu, mogućnost razvoja duševnih sposobnosti.

Što se tiče donjega tela, tu stvar stoji obratno. Noga je za svoju svrhu, da nosi telo kao stupac i podupirač, razvijenija baš u čoveka (jaka i rano razvijena peta, vertikalne kosti, ne ugnuta kolena i mišići na potkolenicama). Sve je to kod životinja slabije razvijeno u telesnom pogledu, kod majmuna su stražnje noge više kao ruke, kod konja je koleno na stražnjoj nozi sasvim visoko iznad trbuha, a peta mu je ono ispupčenje na nozi straga, što se još više vidi kod kamile, lame, kengura i ptice. I roda stoji samo na svojoj potkolenica.

Sve to znači, da je čovek - u koliko se tiče organa donjeg tela - najviše izložen uticaju zemljine teže. Ovde dakle prevlađuju kod čoveka uticaji zemljinih snaga i isključuju uticaj stvaralačkih snaga.

Dok se dakle na gornjem i srednjem polu kod čoveka snage zemlje isključuju, dotle na donjem polu one isključivo vladaju. Kod životinja je to međutim obratno.

To se može još i tako izraziti, da "čovek u svom gornjem delu čuva nešto iz prošlosti, što su životinje izgubile - a u donjem delu teži za jednom vezom sa zemljom (dakle sa budućnošću), do koje životinje nemaju pristupa".

POREKLO:

Videli smo već, da za svaki dalji razvoj važi zakon da je nastavak dalje evolucije nemoguć kod onih oblika, koji su već potpuno razvijeni (otvrdnuli), nego samo kod onih koji su još nepotpuni, universalni, u stadijumu zametka, klice, pupoljka, oka.

Već po tome vidi se, da nijedna od sada postojećih životinjskih vrsta ne može biti predak čovečje vrste, pošto je svaka u čisto fizičkom razvoju dalje nego čovek. A isto važi i za stare izumrle prepotopske vrste jer i one su već onda bile više stvrdnute, nego što je to čovek još i danas.

Vidi se to i po šematičkim stablima o poreklu vrsta u prirodnoj nauci. Ova su prvobitno prikazivana sa dugačkim stablom, u koje su upisivane one vrste, koje bi imale da budu preci za sve podvrste, koje su se crtale kao grane što se granaju iz pojedinih očiju toga stabla. I tu se odmah opazilo kako su te grane sigurne i određene, dok se ona vrsta iz koje bi one imale da potiču (oko na stablu) činila sve maglovitija, zagonetnija, nekonkretnija. Tako su kasnije ta mesta na stablu, te "oči" sve manje nazivana imenima postojećih (sada ili pre) vrsta, jer i ove su metane u grane, a na mesto njihovo postavljeni su u stablo - znaci pitanja. Tako je i stablo sve manje bivalo, a grane se sve više množile, te sada više izgleda kao žbun, nego kao drvo o poreklu vrsta. Kako se uz to uvidelo, da čovek u fizičkom pogledu upravo zaostaje u svom razvoju iza mnogih životinjskih vrsta - to su ga drvu morali upravo degradirati na niže. Ostavili su ga međutim na vrhu, samo mu je sniženo njegovo "oko" na stablu tako, što se sada kaže, da nije čovek postao od majmuna ili polumajmuna, nego od neke još starije svima njima zajedničke vrste.

Isto važi i za ljudske kosture iz diluviuma. Čovek iz neanderske doline i onaj iz Hajdelberga ne mogu biti nikakvi preci, jer osim niskog čela i jakih donjih vilica sve ostalo i važnije (mozak, zubi, sahrana) već je kao u čoveka. Zato ih Gregori u svojoj šemi i ne meće među pretke. Takođe se i za intekantropusa sa Jave ustanovilo, da njegovi "delovi" u opšte ne potiču od njega, nego drže da je od gibona.

Sve to potvrđuje da nauka u stvari ne zna koje su upravo pravrste, koje je upravo ono stablo iz kojeg se izvijaju grane pojedinih vrsta.

U tom pravcu Štajnerova je misao, da jedna jedina pravrsta postoji, i to je - čovek.

To je u vezi sa postankom zemlje i svetova. Uzmimo samo 4-tu pojavu zemlje koja se sastoji iz 7 perioda: polarna (Saturn), hiperborejska (Sunce), lemurska (Mesec), atlantska, poatlanska, iduća i poslednja.

Geološke periode počele su tek u lemursko doba, i to: polarna (azoikum), hiperborejska (paleozoikum), čisto lemurska (mezozoikum). Zatim u atlansko doba (tercijer) i poatlansko (diluvium i aluvium).

U azoikumu pojavljuje se prvi put čvrsta supstancija na zemlji. Ali ne pojavljuju se odmah sva bića u tom obliku, nego samo ona koja su u svom razvoju dotle bila od svih najzaostalija. Tako je postalo mineralno carstvo u sadašnjoj formi. Ostala prirodna carstva mada su već tada postojala, i u svoje podvrste i tipove bila već tada razvijena, još se uzdržavaju od očvršćavanja. Međutim ovi pratipovi, koji su se dotle zadržavali u lako pokretljivom elementarnom carstvu, počinju postepeno da primaju čvrstu materiju u sebe. Tada postaju vrste beskičmenjaka. (Tako se mogu razumeti dve velike zagonetke paleontologije: zašto naime u stablu o postanku vrsta dolaze sami znaci pitanja i zašto nema otisaka ni tragova od tih pravrsta u slojevima zemlje. Zato jer su te pravrste bile već postojale i pre očvršćavanja zemlje, ali samo u oblicima vodenim (zračnim i toplotnim).

Paleozoikum je epoha biljnog carstva i velikih ugljenih naslaga. Ali ima u uglju i siluru otisaka od vrlo raznovrsnih životinja. To su prve amfibije i prve ribe, koje su još bile oklopljene, kao niže životinje. Još je karakteristično za ovo doba, u kome se ponavlja hiperborejska perioda, i tzv. "oko na čelu", koje se spominje u pričama a za nauku je jedna zagonetka, dok se u stvari od davnina osećalo, da je to identično sa jednom žljezdom ("Zirbeldruse").

Tek u mezozoikumu dolazi lemursko doba do pravog izražaja tj. Sve postaje čvrsto i čak prečvrsto, tako da je nastala opasnost, da će dalji razvoj da bude onemogućen. Tada su postale sve ribe i amfibije, a zatim reptilije i ptice. Tada je mesec izlučen. A tada je i čovek ispravio svoj stav i podelio se na dva roda. Od tada se i organi za govor mogli razviti, a tako isto i organi za mišljenje zbog podele na rodove. Zajedno sa čovekom podigli su svoj stav i "zmajevi", dinosauri, i oritopodi (ptica-zmaj) ali oni to nisu mogli u potpunoj meri. To je dakle bilo na prelazu iz jure u kredu. (Pored čoveka postojale su tada i reptilije, koje su na istom stupnju razvitka bile kao i čovek - sa gledišta njihove vrste. Razlika je bila u tome, što čovek još nije bio otvrdnuo tako, da on nije mogao živeti u onim krajevima zemlje, koji su bili već potpuno otvrdnuti. On je naprotiv živeo u predelima, koji su još bili na prelazu ka čvrstom stanju i sa onim životinjama, koje su još kao i on bile sačuvale plastičnost svoga tela,. U ostalim skamenjenim krajevima živele su stvrdnute životinje bez čoveka. U tom i jeste ona mogućnost daljega razvoja koju je čovek za sebe zadržao.

Posle odvojenja meseca isključeni su niži sisari do kengure. (Ali naravno neposredno iz čoveka, kao i sve ostalo, a ne iz reptilija).

Na kraju lemurskog doba došlo je u nekim krajevima do preteranosti luciferičnih uticaja u astralnim snagama, tako da su se ove i u fizičkom manifestovale. Tada su nastale razne životinjske forme, strašila i čudovišta: krokodili, u zraku divovski zmaj-gušteri. Sve to zato što astralno nije još imalo onu snagu, koja bi mogla zauzdati ono što je demonsko, koja bi mogla nositi u sebi astralne snage, ali i savladati ih.

U atlantsko doba (kreda) odeljuju se i viši sisari i to u 2 velike grupe; prakopitari i pragrabljivci (u prvom tercijeru - eocenu). Naposletku i majmuni.

Ono što se posle toga od čoveka odeljuje ostaje u području čovečanskoga i postaje "nosilac snaga našega ja".

U kasnije atlantsko doba (diluvijum) pojavljuje se najzad i sam čovek u čvrstom stanju, razume se, odmah u potpunom razvijenom obliku svih svoji organa, koji su se i dotle već razvili, samo nisu bili u čvrstom stanju, te nije od njih ni moglo ostati traga.

No sve ovo tiče se telesnoga razvoja; tu je dakle odlučan zakon, da je po savršenstvu viši onaj, ko se duže uzdrži od razvoja.

Ali naporedo i istodobno sa tim korača evolucija i u spiritualnom pravcu tj. stvaraju se u duhovnom svetu centri za ono što se na zemlji u fizičkom pojavljuje. I to: za azoikum, dakle za minerale, duhovno je još u višem devahanu, za paleozoikum već je u nižem, za tercijer je u astralnom, a za diluvium je u fizičkom (sišlo je duhovno u samoga čoveka).

Za taj spiritualni razvoj važi još i to pravilo da ona bića zaostaju koja se "uzdržavaju" od daljeg razvoja tj. koja ne primaju novo, dakle koja nisu na suncu primila eterske snage u sebe, pa ni u polarno zemljino doba to neće učiniti; ta dakle bivaju prva, kao minerali, iz čoveka "izlučena". Zatim ona koja nisu na mesecu primila astralno u sebe sve do hiperborejskog doba zemlje, pa ovde bivaju kao biljke "iz čoveka izlučena". I naposletku sve ostalo što neće biti u stanju da na zemlji primi duh u sebe te ovo biva u lemursko doba kao životinja izlučeno tako, da u atlantsko doba može duh da siđe u čoveka.

-nastaviće se-

Objavljeno u časopisu Upoznaj sebe, mart-april 1938, broj 3 i 4